در این پست قصد داریم راجع به منحنی فراموشی ابینگ هوس صحبت کنیم. البته تلاش ما مشخصا این نیست که راجع به این مسائل مثل یک فرد در تکنولوژی آموزشی صحبت کنیم بلکه تلاش من این است که ارتباط این موضوع را با گیمیفیکیشن در آموزش و بازی آموزشی و بازی جدی مشخص کنم به همین دلیل هم در ابتدا نیاز است تا مسائلی را مطرح کنم و سپس به چیستی این منحنی و ارتباط آن با گیمیفیکیشن بپردازم.
در اینجا در ابتدا یک موضوع ساده به اسم طول عمر مشتری را مطرح میکنم و از این موضوع به استراتژی انگیجمنت خواهم رسید در انتها هم ارتباط این موضوعات را به منحنی فراموشی ابینگ هوس خواهم گفت. به همین دلیل اندکی شکیبا باشید.
ارزش طول عمر مشتری چیست
یکی از مواردی که در گیمیفیکیشن در کسب و کار، مطرح است محاسبه ارزش طول عمر مشتری است یعنی ما بر اساس مدل‌های متفاوتی به هر مشتری یک ارزش اطلاق می‌کنیم. برای مثال یکی از مشهورترین این مدل‌ها مدل RFM است که شامل 3 متغیر زیر است:
- مبلغ خرید یا m
- تکرار خرید یا f
- آخرین بار که خرید انجام شده یا R
حال بر این اساس و با توجه به کلیات یک کسب و کار ما متوجه می‌شویم که مثلا کسانی که عدد طول عمر مشتری آن‌ها برای مثال 1000 تا 1200 است جزو مشتریان بسیار وفادار ماست و به همین دلیل هم ممکن است استراتژی کسب و کاری ما برای این دسته از افراد با کسانی که عدد آن‌ها بین 300 تا 400 است کاملا متفاوت باشد.
استراتژی مداخله
حال یک اتفاق جالب می‌افتد برای مثال ما یک استراتژی مداخله تعیین می‌کنیم و می‌گوییم اگر عدد طول عمر مشتری که 1100 بود داشت از 1000 پایین می‌آمد باید مداخله صورت بگیرد. یعنی برای مثال یک پیامک به کاربر می‌فرستیم که فقط امروز فرصت داری تا از این تخفیف استفاده کنی و حتی نمی‌توانی این کد تخفیف را به کس دیگری بدهی! حتما شماهم از این دست پیامک‌ها دریافت کرده‌اید! به این‌ها استراتژی‌های انگیجمنت می‌گویند هرچند که در ایران اجرای بسیار ضعیفی دارند.
نکته‌ی مهمی که در اینجا می‌خواستم راجع به آن صحبت کنم این است که این مدل طول عمر مشتری به ما یک دید برای مداخله می‌دهد! یعنی به ما کمک می‌کند تا بتوانید مخاطبان خود را دسته‌بندی کنیم و در نهایت بر اساس نزدیک شدن مخاطب به شکست سطوح حمایتی مداخله صورت بگیرد حال بیایید به منحنی فراموشی ابینگ هوس نگاه کنیم.
منحنی فراموشی ابینگ هوس چیست؟
منحنی فراموشی ابینگ هوس یا ساده‌تر منحنی فراموشی یک منحنی جذاب است که به ما می‌گوید دانشی که به افراد می‌دهیم در صورتی که روشی برای نگهداری آن نداشته باشیم با چه سرعت و شیبی از بین خواهد رفت. یعنی اگر این منحنی نبود ما فکر می‌کردیم که فراگیر چیزی را یاد می‌گیرد و تا ابد در ذهن خود تا ابد نگه خواهد داشت. اما همه می‌دانیم و با پوست و استخوان تجربه کرده‌ایم که چنین نیست! پس باید چه کاری انجام دهیم؟ بیایید نگاهی به منحنی فراموشی بکنیم.
چیزی که از این منحنی دوست دارم متوجه شوید این است که نرخ فراموشی ما در گذر زمان “نمایی” است و ما بخش خیلی زیادی از آموخته‌های خود را در چند روز اول از دست می‌دهیم. اما شاید بلافاصله شما از من بپرسید که آقای حاتمی آیا تمامی افراد به یک شکل فراموش می‌کنند؟ یعنی چه متغیرهایی باعث می‌شوند که ما زودتر یا دیرتر فراموش کنیم؟
خب مشخصا این سوالی بوده که اولین بار از طراح این منحنی پرسیده شده است. وی به این نکات اشاره کرده است:
- قدرت تجربه: مردم اتفاقات مهم‌تر را مشخصا سریع‌تر به یاد می‌آورند این موضوع البته به نوروساینس برمی‌گردد و در کتاب 14 روز تا شادی پایدار به آن کامل پرداخته‌ایم. به همین دلیل هم اگر محتوای آموزشی شما خیلی زیاد متناسب با فراگیر باشد خود به خود این موضوع باعث می‌شود که قدرت تجربه بالاتر برود.
- زمانی که از یادگیری گذشته است: در یک کانتکست یادگیری سازمانی بیش از 90 درصد مطالب در ماه اول به فراموشی سپرده می‌شوند و شما از خود می‌پرسید که چرا محتوای آموزشی من اثربخشی لازم را نداشته است!
Spacing Effect چیست
حال برای اینکه بتوانیم مداخله‌ای انجام دهیم تا مطمئن باشیم که یادگیری ما اثربخش‌تر است از تکنیکی به اسم spacing effect استفاده می‌کنیم به نوعی این تکنیک برای مقابله با منحنی فراموشی استفاده می‌شود کافیست به منحنی زیر دقت کنید تا خیلی راحت کل قضیه را متوجه شوید. خلاصه عکس زیر را با عکس بالا خوب مقایسه کنید.
خب خیلی واضح است که استراتژی مداخله این است که در روزهای مشخصی که 1 و 3و 6 در اینجا آمده است به روش‌های متفاوتی بتوانیم مطالب را یادآوری کنیم اگر چنین کاری کنیم با منحنی فراموشی مقابله کرده‌ایم. البته موارد زیر را باید دقت داشت تا اثربخشی را به بالاترین سطح رساند:
- آموزش‌ها را بر اساس آموزش‌های قبلی انجام دهید. این چیزی است که گانیه هم راجع به آن صحبت کرده بود و بیشتر از این راجع به آن صحبت نمی‌کنیم.
- شفافیت را بالا ببرید: در این اقدام تلاش می‌کنیم که فراگیران خیلی راحت‌تر متوجه موضوع شوند به همین دلیل هم استفاده از دیاگرام‌ها و ویدیوها توصیه می‌شود برای مثال شما بعد از خواندن این مقاله ممکن است فراموش کنید که منحنی فراموشی ابینگ هوس چه جزئیاتی داشت اما عکس منحنی را به خاطر خواهید داشت یا بهتر بگوییم دیرتر از یاد می‌برید.
- محتوا را تعاملی‌تر کنید: تعامل! یکی از مهم‌ترین نکاتی که در دنیای گیمیفیکیشن به آن اهمیت می‌دهیم ولی من حس میکنم در دنیای پدوگوژی آنقدر که لیاقت دارد به آن بها داده نشده است!
جمع‌بندی
همواره باید یک استراتژی انگیجمنت داشت! یکی از مبناهای تعیین این استراتژی استفاده از مسائل شناختی است که در اینجا یکی از این موارد را مشاهده کردیم. ترکیب چنین محدودیت‌های شناختی با استراتژی‌های شناخته شده‌ی فرآیندی قطعا نتایج شگرفی برای ما خواهد داشت.
کامران حاتمی
فهرست مطالب
35 پاسخ
دمت گرم که همیشه با بیان ساده و خودمونی مطالب رو آموزش می دی.
اینم مثل بقیه مطالب عالی هست.
ممنون
قربونت امیرجان لطف داری
درس دوم تمرین اول _یادمه وقتی خودرو قدیمی رو فروختم و خودروی جدید خریدم روز اول رانندگی احساس خوبی داشتم ولی تو جاده یکم سرعتم رو بیشتر می کردم نگران بودم که نتونم مثل اتومبیل قبلیم کنترلش کنم یا اینکه ترس از تصادف داشتم و حتی نگران این بودم که از هزینه نگهداری اتومبیل جدید نتونم بر بیام بخاطر همین هیجان من رو کم می کرد.
درس دوم تمرین دوم_یادمه یکی از دوستانم تازه کسب و کاری راه انداخته بود و درآمد خوبی داشت در صورتیکه که قبلا درآمد خوبی نداشت و وقتی که به این موقعیت رسیده بود مدام به اطرافیان و نیازمندان کمک می کرد و هی این احساس رو تقویت می کرد.
درس دوم تمرین سوم__یکی از دوستانم که با هم خیلی صمیمی بودیم چند سال پیش با سایت های شرط بندی آشنا شدیم و زمانیکه پولی از دست میدادیم دوستم خیلی ناراحت میشد و سریع یه گوشه تنها میشد و به فیلم های پورن روی می آورد .و یه مورد دیگه از دوستانم زمانیکه اتفاق بدی برایش میفتاد سریع یه پولی صدقه میداد و احساس میکرد که چشم خورده یا کار بدی کرده باید با صدقه دادن و کمک به نیازمندان جبران کند.
از روز ششم کاملا با این اتفاق که چرا افراد توی این حالتا پورن نگاه میکنن آشنا میشی
جالبه واقعا توی روز ششم خیلی زیاد این مسائل رو درک میکنی
سوال اول روز دوم
وقتی برای تهیه یه کالا وفروش بیشترش ودرنتیجه سود بیشتر قیمت نازل تری پیدا می کردم تامدتی هیجان داشتم افول هیجان زمانی اغاز میشد که رقبا هم به قیمت من دست پیدا می کردن
و اینجا شما سروتونین رو از دست میدی.
دوپامین و سروتونین خیلی جاها نزدیک بهم هستن
سوال دوم روز دوم
سیستم کاری ما شامل حقوق و بهره وری هست برای دریافت بهره وری نیاز به بهبود یک سری شاخص می باشد که طی ماه همکاران باید به ان دست پیدا کنند هم دریافت بهره وری و هم عرصه رقابتی بین شعب باعث هیجان می شود
و دوپامین بردن و نزدیک شدن به هدف..
روز دوم
تمرین اول
معمولا چند بار اولی که راه جدیدی برای تحقق خواسته پیدا میکنم خیلی هیجان دارم ولی خیلی وقت ها شده با وجود هیجان ناشی از روش جدید باز هم به راه های قبلی هم سری زدم .
تمرین دوم خیلی ها رو دیدم که وقتی به خواسته شون میرسن شروع میکنن به بریز و بپاش که شاید اون هیجان رو برای مدت بیشتری تداوم بدن
تمرین سوم
چیزهای رایجی که دیدم معمولا به سیگار پناه میبرن یا به سکس های خارج از چهارچوب یا حتی خیانت به پارتنر که فکر میکنم فقط واسه اون هیجانه مقطعیه و بعدش هم پشیمون میشن ولی دوباره در موارد مشابه و مشکلات بزرگ همین کار رو میکنن .
یا اینکه خودشون رو در نقش قربانی فرو میبرن که از اطرافیانشون بیشترین توجه و انرژی رو دریافت کنن .
چقدر جواب سومتو دوس داشتم
سوال سوم روز دوم
همسایه ما که ازقضا فامیل هست بعداز اینکه نفوذش در خانواده مااز بین رفت اقدام به سنگ اندازی در کارهای ما می کند از مانع تراشی برای ساخت ساز ما واخیرا قطع کردن سیم تلفن ما
عجب بی جنبه ای هست:))
جواب سوال اول، روز دوم:
یاد روزی میفتم که فهمیدم اگه برای لبتاب قدیمیم ssd بذارم سرعتش زیاد میشه بدون اینکه هزینه زیادی بکنم، پولامو جمع کردم و یه دونه خوبشو خریدم نهایتا یه هفته باهاش حال کردم و بعدش برام عادی شد
جواب سوال دوم روز دوم:
تا چهارسال قبل اینقدر کارشناسانی اینستاگرامی به تعداد الآن نبودن ولی وقتی افراد موفقیت یه عده رو دیدن، شروع کردن به ساختن پستهای ورقه‌ای و اموزشی
جواب سوال سوم، روز دوم:
افرادی که بعد از رد شدن توی رابطه عاطفی سعی میکنن خیلی موشکی یه رابطه جدید شروع کنن تا درد قبلی رو تسکین بدن
چه مثالای عالی زدی
روز دوم سوال اول
یه رستوران جدید کشف میکنی یا جای جدید میری وقتی مقایسه کردن شروع کنی و یا چند بار بری مثل قبلیا قدیمی میشه.
سوال دوم: همین کاری که الان داریم می‌کنیم هیجان داریم جوابا رو بدیم تا دوره رو بگیریم 🙂 آیا بچگی میگفتن درس بخونی معدل فلان بشی فلان چیز برات می‌خریم ما هم در حد تسلا خرخونی می‌کردیم واسه اون جایزه.
سوال سوم: برای تسکین درد کات کردن یا از دست دادن رو می‌ارن به مشروب و دود تا اون چیزو فراموش کنند و یا با دیدن یه مشکل تو پارتنر میرن دنبال پارتنرهای بعدی که اون مشکل رو نداشته باشه
یکار چالبی که توی این قضیه پارتنر انجام میشه اینه که (حالا توی ایران چون تنوع دختر مثلا کمه دیده نمیشه) مثلا تو با یه دختر سفید بلند دوست بودی میری با یک سبزه کوتاه رفیق میشی این خیلی چیزا جالبیه
یچیز خیلی جالب بهت بگم پرات بریزه!
میگن یکی از بهترین کارا برای تسکین درد کات کردن پازل حل کردنه!
علتشم اینه که داره بهت پایدار دوپامین میده
تو قضیه کات کردن شخص خودم تاز‌ه‌کارم رابطه نداشتم
درود
روز دوم
تمرین اول:ی جا یه تیکه از یه اهنگ رو میشنوی و حس خوب بهت میده و میری دانلود میکنی بعد یکی دوبار ک گوشش دادی دیگه عادی میشه و اون حس خوبه رو ازش نمیگیری
تمرین دوم:خیلی ادمها رو دیدم کارای خیلی ساده و مفید رو انجام نمیدن اما کارای سخت و مضر رو با اشتیاق انجام میدن. مثلا طرف روزی چندین ساعت تو اکسپلور اینستاگرام میخرچه اما حاضر نیست دوتا صفحه کتاب بخونه که دقیقا برمیگرده به همون پاداش کوتاه مدت
تمرین سوم:بنظر من نمونه این افراد رو میشه افراد معتاد مثال زد که هر کدومشون بخاطر تسکین دردی که داشتن به پاداش فوری و اعتیاد رو اوردن
افرین
سوال اول روز دوم
معمولا وقتی وسیله جدیدی میخرم یا اهنگ جدیدی گوش میدم تا یک هفته هیجان دارم بعدش برام عادی میشه ولی وقتی بارداربودم خیلی خوشحال بودمو هیجان داشتم به قدری که فک میکردم الان از ذوق میترکم با وجود اینکه چهارسال میگذره بعضی مواقع که با بچه ام بازی میکنم همون حس هیجانو با همون قدرت دارم.
سوال دوم
خیلی افرادو دیدم بعداز رسیدن به یه موقعیت مالی خوب سریعا ولخرجی میکنن بیشترم به ظاهرشون میرسن.
سوال سوم
افرادیو دیدم که برای تسکین احساس بدشون پرخاشگری می کنن یا حال بدشونو میریزن سر اولین کسی که باهاشون حرف میزنه.
خوش اومدی شادی جان
روز 2 س1:وقتی دارم دنبال حل یک نیاز میگردم ممکنه کلافه هم بشم اما وقتی راه حل یا ابزار رفع اون رو پیدا میکنم همون لحظه و مدت کمی هم بعد از اون حس خوب دارم و اولش که هیجان خیلی زیاده ولی خب به مرور عادی میشه برام
روز2 س3: خب مثالی که تو ذهن ام میاد این هست که همیشه بعد از امتحانات خرداد ،بعد از بیرون اومدن از سالن اکثرا با دوستام میرفتیم بستنی بخوریم و کافه گیم بریم و برام جالب بود چرا موقع امتحانات کافه گیم ها شلوغ ترن که خب یکی از دلیل هاش همین پاداش فوری بوده (کلا حین خوندن کتاب حس خیلی جالب، عع پس به خاطر این بوده رو داشتم)
چه مثال جالبی استفاده کردی حتما توی اراپه هام ازش استفاده خواهم کرد
روز ۲ سوال ۱: یادمه همیشه بازی فیفا رو توی کامپیوتر بازی میکردم. وقتی PS4 اومد و بازی فیفا رو تو اون دیدم حس عجیبی داشتم اصلأ انگار یه چیز دیگه بود
وقتی خریدم و بازی کردم اصلا ول کن نبودم و هر روز چندین ساعت بازی میکردم و اصلا شادی درونی عجیبی داشتم
ولی امروز اون هیجان رو دیگه برام نداره
افرین و مغز به هر شرایطی عادت میکنه
درود و مهر
کامران عزیز بسیار جالبه که بر به صورت کاملن ناهوشیار سیستمی که برای آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و والدین پیش گرفتم، ارتباط سازی بین مفاهیم بود و ایجاد جدول که روند کارشون رو ببینند و رصد کند خودشون رو، اما پیشنهاد نمودار هم بسیار جالبه و بهش عمیقن فکر می کنم و از مهرت در بارگذاری محتواهای علمی سپاسگزارم.
خیلی عالیه اخترجان
درس دوم تمرین ۱: برای خریدن گوشی جدیدی که اول کارم و حقوق گرفتنم بود خیلی تلاش کردم و ذوق خریدشو داشتم اما دقیقا وقتی خریدمش حسی که قبلا برای بدست آوردنش داشتم واسم از بین رفته بود…
تمرین۲: یکی از دوستای من اهل ورزشه و جالبیش اینه هر تمرین متفاوت از تمرین قبل برای ورزش کردن انگیزه داره و حتی این انگیزه رو به ما منتقل میکنه در واقع اون لذت پاداش تحمل این دردو بهتر از بقیه درک میکنه.
تمرین۳: دراگ و الکل و راه‌های آسیب‌زننده رو توی خیلی از هم‌سن‌وسالام برای تسکین و دور شدن از دردا میبینم
خوش اومدی غزل جان
۱.هیجان خرید اینترنتی تا وقتی به دستم میرسه
۲…..
۳.خودم .از خواب و گوشی برای فراموش کردن استفاده میکنم
تاریخ سیزده یک صفر دو
جواب سوال اول روز دوم :
ازونجایی که خیلی کنجکاوم وقتی با یه موضوع جدید آشنا میشم خیلی هیجان زده میشم و شوق و ذوق دارم سریع برم در مورد اون موضوع مطلب بخونم، وقتی که میخونم و اطلاعات کسب میکنم دیگه شنیدن یا خوندن در مورد اون موضوع یا مشابه اون موضوع هیجان زده م نمیکنه
جواب سوال دوم روز دوم :
مثل اکثرا آقایون برای خرید ماشین جدید و اکثر خانوم ها برای خرید مدل کیف و کفش و لباس جدید یا لوازم تزئینی جدید هیجان دارن و برنامه ریزی میکنن برای خرید اونها
جواب سوال سوم روز دوم :
مثال کسایی که دچار احساساتی از قبیل عصبانیت، افسردگی، استرس و اضطراب، نگرانی و شکست میشن و به رفتارهایی مثل پرخوری، سیگار و شروب، خرید الکی و مرضی،تماشای فیلم و سریال و بازی افراطی و.. روی ميارن
سلام و احترام
روز دوم تمرین اول: وقتی سر کار یه راه جدید برای رفع مشکل پیدا می کنم.اولش سریع دنبالش می رم ولی وقتی مشکل حل شد بعد مدت کوتاهی حس خوب از بین می ره
تمرین دوم: افزایش حقوق ، یا ایجاد حس مالکیت به چیزی ،برخی رو خیلی هیجان زده می کند
تمرین سوم: افرادی که برای رفع حس بد، به شبکه های اجتماعی رجوع می کنند
یا به خرید می روند.
روز دوم س۱
وقتی میخوام یه کار جدید رو یاد بگیرم چون میبینم وای چقد توش پوله هبجان زده میشم ولی وقتی میبینم چقدر متخصص شدنشن سخت و دور و ریسکیه هیجانم افت میکنه شدید
س۲ دوستم وقتی معلم زیست ازش تعریف میکرد فقط میرفت زیست میخوند اخرش درسای دیگرو خراب میکرد چون فقط تو اون از شاگرد ۱ کلاس بهتر میشد
س۳ معتاد ها که برای فراموشی از درد میکشن و بعدش معتاد میشن و…..