همه چیز در مورد نظریه روم (نظریه وروم)

بعد از اینکه مطالعه کلی راجع به گیمیفیکیشن داشته باشید متوجه می شوید که این موضوع به مباحث انگیزشی بسیار نزدیک است به همین دلیل تصمیم گرفته شد تا با نظریه های کلی انگیزش آشنایی پیدا کنیم از این رو در این مقاله قصد معرفی نظریه انگیزشی روم را داریم (وروم نوشته می شود و روم خوانده می شود در زبان انگلیسی) شایان ذکر است که نظریات پیشرفته انگیزشی مورد استفاده در گیمیفیکیشن در دوره اکتالیسیس مطرح می شود.(اگر هنوز نمی دانید گیمیفیکیشن چیست کلیک کنید)

تاریخچه نظریه روم (نظریه وروم)

در حالی مازلو و هرزبرگ به رابطه‌ی بین نیازهای درونی و نتیجه تلاش ناشی از انجام آن ها را بررسی می کردند، در سال 1964، استاد کانادایی در رشته روانشناسی، ویکتور روم، نظریه انتظارات را توسعه داد. نظریه انتظارات روم، برای اولین بار تلاش را که برگرفته از انگیزه است، از عملکرد و نتایج حاصل از آن تفکیک کرد.

نظریه انتظار روم فرض می کند که رفتار ناشی از انتخاب های آگاهانه در میان گزینه‌هایی است که هدف آن به حداکثر رساندن لذت و به حداقل رساندن درد است. روم متوجه شد که عملکرد هر کارمند بر اساس عوامل فردی مانند شخصیت، مهارت‌ها، دانش، تجربه و توانایی است. او اظهار داشت که تلاش، عملکرد و انگیزه، با محرک های فردی مرتبطند. بدین منظور او متغیرهای انتظار (Expectancy)، ابزار (Instrumentality) و ارزش (Valence) را مدنظر قرار داد.

روم از یک فرمول برای محاسبه نیروی انگیزشی استفاده کرد که عبارتست از:

نیروی انگیزشی = انتظارات  *  ابزار * ارزش

انتظار یک باور است که بیان می کند افزایش تلاش منجر به افزایش عملکرد می شود، به عنوان مثال اگر من سخت تر کار کنم، عملکرد بهتری خواهم داشت. این بدین معنی است که:

1. داشتن منابع در دسترس مناسب (مانند مواد خام، زمان)
2. داشتن مهارت های مناسب برای انجام کار
3. داشتن پشتیبانی لازم برای انجام کار (مثلا پشتیبانی توسط سرپرست یا اطلاعات صحیح در مورد کار)

ابزار نیز یک باور است که بیان می کند اگر شما کاری را به خوبی انجام دهید، یک نتیجه ارزشمند دریافت خواهید نمود. درجه ای که نشان می دهد نتایج سطح اول منجر به نتایج سطح دوم می شود. به عنوان مثال اگر من کار را به خوبی انجام دهم، در آن برای من منافعی وجود خواهد داشت. این به این معنی است که:

1. درک روشنی از رابطه بین عملکرد و نتایج است. به عنوان مثال قوانین پاداش “بازی”
2. اعتماد به افرادی که تصمیم می گیرند تا کدام نتایج را دریافت کنند.
3. شفافیت فرآیندی که تصمیم می گیرد چه کسی نتیجه را دریافت کند.

ارزش میزان اهمیتی است که فرد به نتایج مورد انتظار می دهد. برای اینکه ارزش مثبت باشد، فرد باید نتیجه ای را که به دست آورده به نتیجه ای که به دست نیاورده ترجیح دهد. به عنوان مثال، اگر کسی معمولا با پول انگیزه پیدا می کند، ممکن است پیشنهاد زمان اضافی ارزشی برایش نداشته باشد.همچنین ممکن است شما برای هدیه تولد همسرتان یک هزینه گزاف کنید اما این هدیه ارزش کمتری برای وی از یک شاخه گل ارزان قیمت داشته باشد.

دو عنصر دیگر دارای اهمیتی فراتر از این 3 عنصر است که به آن انتظار عملکرد برمبنای تلاش (انتظار E> P) و انتظار عملکرد بر مبنای نتیجه است (انتظار P> O).

انتظار E> P: ارزیابی ما از احتمال اینکه تلاش هایمان به سطح عملکرد مورد نیازمان منجر خواهد شد.

انتظار P> O: ارزیابی ما از احتمال موفقیت عملکردمان به نتایج خاص منجر خواهد شد.

نکته مهم این است که نظریه احتمال Vroom بر روی ادراک کار می کند. بنابراین حتی اگر کارفرما فکر کند که همه چیز را در مورد انگیزه فراهم کرده است و حتی اگر با اکثر افراد در آن نیز سازمان کار را شروع کند، این بدان معنا نیست که کسی حس نخواهد کرد که برای آن ها کاری انجام نمی گیرد (همیشه دید منفی وجود دارد).

در نگاه اول به نظریه انتظارات اینطور به نظر می رسد که بیشتر مناسب وضعیت مشاغل سنتی باشد و در این صورت می توان بررسی کرد که انگیزه کارکنان به کدامیک از 2 حالت زیر بستگی دارد:

آیا آن ها می خواهند برای انجام یک کار خوب، پیشنهاد پاداش دریافت کنند یا اینکه معتقدند هر چه بیشتر تلاش کنند پاداش بیشتری دریافت خواهند کرد.

با این حال نظریه انتظارات می تواند به هر وضعیتی که در آن کسی کاری انجام می دهد و به دنبال رسیدن به نتیجه ای خاص است، اطلاق شود. به عنوان مثال، من کاغذ را بازیافت می کنم چون فکر می کنم مهم است که منابع را حفظ کرده و در مورد مسائل زیست محیطی موضع بگیرم (ارزش). من فکر می کنم که هرچه بیشتر برای بازیافت کاغذ تلاش کنم، کاغذ بیشتری بازیافت خواهد شد (انتظار) و من فکر می کنم که هرچه بیشتر کاغذ بازیافت کنم، منابع کمتری استفاده خواهد شد (ابزار).

بنابراین، نظریه انتظار بر انگیزه وروم در مورد علاقه شخصی به پاداش نیست، بلکه در مورد انجمن هایی است که به دنبال نتایج پیش بینی شده اند و سهمیه ای که آنها احساس می کنند نسبت به آن نتایج می توانند به دست آورند.