آموزش مبتنی بر بازی و تفاوت هایش با گیمیفیکیشن

امروز راجع به تفاوت گیمیفیکیشن در آموزش از یک سو و آموزش مبتنی بر بازی از سوی دیگر صحبت می‌کنیم. زیرا این دو موضوع به شدت با هم اشتباه گرفته می‌شوند! یکی از مسائلی که در دنیای گیمیفیکیشن مورد بحث قرار می‌گیرد تفاوت گیم و گیمیفیکیشن است که گاها تبدیل به یک سردرد می‌شود!

ما در گیمیفیکیشن ادعا می‌کنیم هرچیزی را می‌توان گیمیفای کرد جز گیم! از طرفی خیلی اوقات راه حل هایی که می‌دهیم گیم هستند نه گیمیفیکیشن!پس بسیار مهم است که تفاوت این دو را درک کنیم!

آموزش مبتنی بر بازی (Game-based learning) چیست؟

آموزش مبتنی بر بازی، یک بازی آموزشی است. خود بازی آموزشی بخشی از بازی جدی است. در بازی جدی از عناصر بازی استفاده می‌شود تا هدفی غیر از سرگرمی ایجاد شود.مثلا شما با بازی کردن یک محتوا را آموزش ببینید. در عمل  این روش محتوای اصلی شما را می‌گیرد اهداف شما را در نظر می‌گیرد و ادویه فان را به آن‌ها اضافه می‌کند! معجون نهایی یک بازی است که با هدف یاد دادن چیزی به فراگیر طراحی و پیاده سازی شده‌است.

گیمیفیکیشن در آموزش چه فرقی با GBL دارد؟

تفاوت گیمیفیکیشن و آموزش مبتنی بر بازی، استفاده‌ی آن‌ها از محتواست. در بازی، شما کاملا آموزش و بازی را در هم تنیده‌اید. اما گیمیفیکیشن یک لایه اضافه بر محتوا هست. مثلا شما با دادن جوایزی مثل سکه و نشان کاربر را تشویق می‌کنید تا از محتوای شما بیشتر استفاده کند. در گیمیفیکیشن ما رفتارهایی که منجر به یادگیری بیشتر می‌شود را صرفا تقویت می‌کنیم. برای مثال اگر شما قرار است که تکالیف خود را بیشتر انجام دهید به ازای انجام این تکالیف امتیاز می‌گیرید.

در عمل گیمیفیکیشن از لحاظ نوروساینس بیشتر تلاش می‌کند تا با تحریک دوپامین امکان انجام یک فعالیت که ماهیت بازی را ندارد را تقویت کند اما در بازی جدی خود تجربه به صورت کامل یک بازی است.

استفاده کردن از آموزش بازی محور

در یک محیط آموزش بازی محور، کاربران مفاهیم و محتوای جدید را در یک محیط بدون ریسک تجربه می‌کنند و رشد آن‌ها در بازی مستقیما با فهم آن‌ها از محتوا ارتباط دارد. بعضی از کاربرد‌های معمول عبارتند از :

• آموزش خدمات مشتری
• آموزش شرکت
•  تیم سازی

آموزش مبتنی بر بازی، تاثیر قابل توجهی روی نگه داشتن کاربر در آموزش دارد و بازیکنان درگیری ذهنی بیشتری با موضوع مطرح شده خواهند داشت زیرا آموزش در این روش  جذاب تر خواهد بود.شاید برایتان جالب باشد بدانید که در یک آزمایش مشخص شد که استفاده از آموزش مبتنی بر بازی حدود 300 درصد درگیری ذهنی کاربر را افزایش داد!

مزیت GBL

نکته خیره کننده در مورد GBL،  این است که چون کاربر مدت زمان بیشتری را درگیر می‌شود می‌توان مفاهیم بیشتر و چالشی تری را به وی گفت. اما آموزش مبتنی بر بازی یک مشکل خیلی بزرگ دارد! قبل از اینکه ادامه متن را بخوانید به این موضوع فکر کنید و حدس بزنید که این روش چه مشکلی می تواند داشته باشد؟

مزیت گیمیفیکیشن در آموزش نسبت به GBL

مشکل اصلی در زمینه GBL  این است که هزینه پیاده سازی بالایی دارد یعنی شما علاوه بر اینکه باید سرفصل های عادی خود را داشته باشید، یک ماژول جدید نیاز دارید .شاید برای برگزاری دوره هایی مثل آموزش کار تیمی یا آموزش هوش هیجانی به راحتی و با هزینه کم بتوان از آموزش مبتنی بر بازی استفاده کرد، اما برای آموزش های تخصصی تر مثلا آموزش مقابله با پول‌شویی ! شما کار پیچیده ای خواهید داشت زیرا باید یک بازی جدید بسازید!

گیمیفیکیشن در حقیقت به دنبال افزایش انگیجمنت است. فرض کلی این است اگر انگیجمنت بیشتر شود، اتفاقات مثبتی رخ می دهد کاربر به دوره دقت بیشتری می‌کند و نتیجه مثبت خواهد بود برای همین هم در اکثر المان های گیمیفیکیشنی شما ردپایی از نیاز انسان به کلکسیون جمع کردن کامل کردن و موفق شدن می‌بینید.

این عناصر به کاربران شما در دوره های آموزشی کمک خواهند کرد تا بیدار شوند و درگیری بیشتری با دوره شما داشته باشند اما اگر دوره شما طولانی مدت باشد، این درگیری ذهنی کم خواهد شد چیزی که در آموزش مبتنی بر بازی کمتر شاهد آن هستیم!

البته نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که در مورد تفاوت های گیمیفیکیشن و GBL نظرات متفاوتی وجود دارد برای مثال جمله زیر از کارل کپ نویسنده کتاب gamification of learning را بخوانید:

When you get right down to it, the goals of both are relatively the same. Serious games and gamification are both trying to solve a problem, motivate, and promote learning using game-based thinking and technique

تصمیم برای اینکه از گیمیفیکیشن در آموزش و یا آموزش مبتنی بر بازی برای سازمان خود استفاده کنید، به اهداف و نیازهای سازمان شما و همچنین بودجه شما وابسته است. پیاده سازی هر کدام از این دو بدون ملاحظاتی که گفته شد می‌تواند تاثیر حتی منفی روی یادگیری شما داشته باشد.