امروز راجع به اشتباهات رایج در پیاده سازی گیمیفیکیشن آموزش کارکنان صحبت می‌کنیم. گیمیفیکیشن در آموزش پتانسیل بالایی برای بهبود دانش و انگیزه کارکنان دارد. یک راه حل گیمیفیکیشنی خوب، اطلاعات را به صورت فان به کاربران می دهد.
با این حال در پیاده‌سازی گیمیفیکیشن مشکلاتی ممکن است به وجود بیاید که با هم به 8 مورد از این مشکلات می‌پردازیم. اما قبل از هرچیز اجازه دهید تا ببینیم که چرا گیمیفیکیشن در آموزش کارکنان اصلا مهم است و سپس به معرفی 8 اشتباه مهلک می‌پردازیم.
اهمیت گیمیفیکیشن در آموزش کارکنان
تصور کنید که شما یک شرکت بیمه‌ای هستید و کارشناسان فروش زیادی دارید. این افراد باید با انواع بیمه‌ها، روش‌های متفاوت فروش بیمه و… آشنا شوند. در عمل این افراد چگونه آموزش می‌بینند؟ با داشت چندین پی دی اف! در عمل آموزشی رخ نخواهد داد!
اما اگر آموزش صحیح رخ می‌داد چه اتفاقی رخ می‌داد؟ فروش بیمه چندین برابر می‌شد! یا تصور کنید که شما ویزیتور شرکت کاله هستید یا “مدرپ” یک شرکت دارویی هستید، شما وقتی محصولات را خوب نشناسید، چگونه می‌توانید آن‌ها را خوب بفروشید؟
اشتباهات در گیمیفیکیشن آموزش کارکنان
حال تصور کنید که ما یک سیستم گیمیفیکیشنی پیاده‌سازی کردیم. اما افراد شروع به تقلب در این سیستم کردند! یا اصلا لیدربورد جوری طراحی شده بود که کارکنان انگیزه رقابت نداشتند! حال ما تمامی پتانسیلی که باید استفاده می‌کردیم را از دست می‌دهیم! اجازه دهید به 8 مورد خاص بپردازیم.
1-اضافه کردن گیمیفیکیشن تنها به این دلیل که این کار باحال است!
بله گیمیفیکیشن آموزش باحال است اما مرخصی با حقوق، رها کردن کار و حتی خوابیدن سر کار نیز باحال است! اما هیچکدام از چیزهایی که گفته شد منجر به افزایش بهره وری کارکنان نمی‌شوند. اینکه چیزی خوب، جذاب و باحال است دلیلی برای استفاده نمی‌شود!
همچنین مصداق‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد خیلی اوقات کارمندان بخاطر باحال بودن این آموزش‌ها صرفا جذب قسمت باحال شده و از آموختن باقی مطالب، باز می‌مانند! نکته‌ای که خیلی‌ها در آن مشکل دارند این است که باحال بودن برای گیمیفیکیشن یک “ته رنگ” است نه همه چیز! اما معمولا این باور غلط وجود دارد که باحال بودن مهم‌ترین عنصر گیمیفیکیشن است.
2-تمرکز بیش از حد روی بردن
گیمیفیکیشن در آموزش مشخصا راجع به آموزش است و به هیچ وجه نباید تبدیل به مسابقه‌ای شود که در آن همه می‌خواهند برنده باشند. طبق تجربه وقتی که جوایزی که برای شرکت‌کنندگان در مسابقه در نظر گرفته شده بالا باشد افراد به جای تمرکز روی یادگیری، صرفا به بردن فکر می‌کنند. این نکته بسیار حائز اهمیت است که در گیمیفیکیشن یادگیری در وهله‌ی نخست، یادگیری مهم است و “بردن” باید در جایگاه بعدی باشد.
وقتی شما یک سیستم گیمیفیکیشن آموزش پیاده سازی می‌کنید یا حتی وقتی یک سیستم گیمیفیکیشنی در آموزش را بررسی می‌کنید اولین سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که آیا این سیستم به یادگیری کمک می‌کند؟ اگر جواب شما “نمی‌دانم” و یا “مطمئن نیستم” هست دست نگه دارید و دوباره به طراحی سیستم آمورشی دقت کنید.
مشخص کنید که انتظار شما بعد از پایان دوره چیست؟ یعنی کارمندان شما بعد از پایان دوره چه قابلیت‌های جدیدی باید داشته باشند. آیا آن‌ها قرار است اشتباهات کمتری داشته باشند؟ فروش بیشتری را برای شرکت به ارمغان بیاورند؟این جمله را به یاد داشته باشید که :
“خوب است اگر در یک رویداد آموزشی، برنده داشته باشید اما اگر این فرد برنده، در دنیای واقعی عملکرد بهتری نداشته باشد شما یک برنده ندارید یک بازنده دارید”
در کتاب طراحی اثربخش بازی‌های آموزشی، بارها تاکید کردیم که بجای در یک بازی آموزشی، تمرکز روی بازنده باید باشد و نه روی برنده! باید به بازنده استراتژی‌هایی برای تلاش مجدد ارائه داد. اینکار باعث تحریک دوپامین وی خواهد بود.
3-عدم درک درست از استفاده سکه و نشان
بی‌نوا ترین عناصر گیمیفیکیشن سکه و نشان(Badge) هستند. همچنین تا حدودی جدول برندگان! غالبا این عناصر اشتباه استفاده می‌شوند و بجای اینکه تاثیر مثبتی داشته باشند تاثیر منفی را در پی خواهند داشت. معمولا “برنده شدن” سکه و به دست آوردن نشان ارتباطی با تلاش انجام شده و “دانش کسب شده” ندارد.
وقتی از منظر آموزشی نگاه می‌کنیم دستاوردها باید گرفتنی باشند نه دادنی! باید نشان‌ها را وقتی به کاربر داد که وی به یک مرز از عملکرد رسیده باشد و نه اینکه صرفا در سیستم باقی مانده باشد. اگر کاربر شما در انجام یک کار تاخیر زیادی دارد، به وی یک سکه بدهید اگر کار معمولی کرد 5 سکه و اگر کار عالی انجام داد 10 سکه به وی بدهید.
در مورد نشان‌ها هم این مورد صادق است و باید به همین طریق به کاربر نشان داد معمولا نشان‌ها، برای یک فعالیت غیر خطی به کاربر داده می‌شوند. به این معنا که به دست آوردن آن نشان مستلزم این است که کاربر روی یک حوزه خاص از دانش تمرکز بکند و به موفقیت برسد.
این تمرکز معنادار است و نشان‌دهنده یادگیری واقعی است. اگر هرکسی بتواند برای یک فعالیت خاص، نشان بگیرد آن نشان معنای خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل تلاش کنید تا به دست آوردن نشان‌ها را منوط به یادگیری قسمت خاصی از دانش بکنید و همچنین داشتن دانش توسط کاربر را قبل از دادن نشان به وی تست کنید!
4-دیدن گیمیفیگیشن به عنوان یک واحد مجزا
یک رویداد آموزش گیمیفیکیشنی نباید از باقی برنامه تحصیلی کاربر ایزوله شود. بهترین نمونه‌های گیمیفیکیشن در آموزش همه یک عضو پیوسته در فرآیند آموزش بوده‌اند.
برای مثال گیمیفیکیشن یک روش موثر برای انگیزه دادن به کاربران برای ایجاد مشارکت بین آن‌ها می‌باشد. همچنین می‌توان از گیمیفیکیشن برای یادآوری مطالب ارائه شده در کارگاه‌ها استفاده کرد. کلید دست‌یابی به گیمیفیکیشن موثر ادغام آن با سایر استراتژی‌های آموزشی است.
هیچ استراتژی منفرد تحصیلی برای آموزش به تنهایی موثر نیست. در حقیقت یکی از بهترین کارهای ممکن استفاده از گیمیفیکیشن به عنوان یک عضو از یک واحد به هم پیوسته بزرگتر است.
۵-عدم وجود زمان برای مشارکت
در حالی که گیمیفیکیشن از طریق تلفن همراه تنها ممکن است چند دقیقه وقت کاربر را در طی روز به خود اختصاص دهد، با این وجود نمی توان انتظار داشت که چون گیمیفیکیشن آموزش جذاب است افراد در ساعات آزاد خود، وقت خود را صرف بازی و یا آموختن کنند.
گیمیفیکیشن آموزش راجع به یادگیری است و نه بازی پس اگر کسی نیاز به یادگیری دارد باید زمان یادگیری را برای وی لحاظ کنیم. متاسفانه ما انسان‌ها نمی‌توانیم تنها با وصل کردن یک کابل کامپیوتری به مغزمان مانند فیلم ماتریکس چیزی را یاد بگیریم یس زمان کافی را باید همواره در نظر بگیریم. باید به مشارکت‌کنندگان یک جدول زمانی داده شود تا درک کلی از زمانی که نیازمند سپری کردن دارند را بدانند.
۶-استفاده نکردن از مدیران
وقتی یک مدیر مشغول راه رفتن در شرکت است و یک کارمند در حال یادگیری به وسیله یک بازی مثلا کندی کراش را می‌بیند یک تجربه ناراحت‌کننده به وی دست می‌دهد. زیرا نمی‌تواند کاملا قدرت گیمیفیکیشن آموزش را درک کند بنابر این اگر می‌خواهید از گیمیفیکیشن آموزش در یک سازمان استفاده کنید قبل از هرچیز با مدیریت صحبت کنید و به آن ها آموزش دهید.
قبول کنید که برای خیلی از افراد فاصله بازی کردن و کار کردن یک فاصله زیاد است و این دو کلمه به نوعی متضاد هم هستند!!! تحت هیچ شرایطی با این پیش‌فرض که مدیریت می‌داند گیمیفیکیشن آموزش چیز خوبیست کارتان را ادامه ندهید! فاصله زیادیست تا آن‌ها معنای پلیبور را بفهمند!
7-انجام ندادن تکالیفتان
گیمیفیکیشن جدید نیست و چند سالی هست که وارد بازار شده است کیس استادی‌ها مقالات و کتب زیادی در باره این موضوع نوشته شده است و شما می‌توانید از این موارد بهره بگیرید. حتما در باره پیاده سازی گیمیفیکیشن آموزش در سایر سازمان‌ها مطالعه کنید.
حتما پیرامون اشتباهات انجام شده شرکت‌ها، بررسی های لازم را انجام دهید. همچنین خیلی از نکات مربوط به پیاده‌سازی گیمیفیکیشن آموزش در دوره‌ها را شاید بهتر باشد مستقیم از خود برگزارکنندگان بپرسید. بنابراین این افراد را پیدا کنید و از آن‌ها راجع به این قضیه سوال کنید.
8-فکر کردن به اینکه گیمیفیکیشن صرفا راجع به تکنولوژی است
گیمیفیکیشن آموزش راجع به یک طراحی موثر در آموزش است و مربوط به تکنولوژی نمی‌باشد. اگر صرفا گیمیفیکیشن آموزش را یک امر وابسته به تکنولوژی بدانید احتمال شکست شما چند برابر می‌شود. نکته‌ای که بسیاری از افراد در این مورد اشتباه می‌کنند این است که توسط راه حل‌های جدید تکنولوژیکی وسوسه می‌شوند و اهداف آموزشی را فراموش می کنند.
همان طور که بارها توضیح داده‌ایم، گیمیفیکیشن آموزش راجع به آموزش است و باید دید راه حل‌های تکنولوژیکی آیا می‌توانند اهداف ما را کاور کنند یا خیر. در طراحی گیمیفیکیشن آموزش ابتدا در مرحله طراحی به میزان کافی زمان سپری کنید. سپس احتمالا از راه حل‌های تکنولوژیکی استفاده خواهید کرد. اما به یاد داشته باشید که این راه حل‌ها، صرفا یک نوع تسهیلگر برای شما خواهند بود و نه یک انکیزه اصلی.
جمع‌بندی
گیمیفیکیشن در آموزش کارکنان موضوع بسیار مهمیست که می‌تواند به افزایش بهره‌وری کارمندان کمک کند. تیم ما به همین دلیل اولین پلتفرم گیمیفیکیشن ایران در این زمینه را توسعه داده‌است. شما می‌توانید با پر کردن فرم صفحه طراحی بازی آموزشی یک جلسه رایگان مشاوره در این زمینه و مشاهده دمو را داشته باشید.
کامران حاتمی
فهرست مطالب
